Kurumsal Sürdürülebilirlik Özen Yükümlülüğü Direktifi Nedir? (CS3D)

Kurumsal Sürdürülebilirlik Özen Yükümlülüğü Direktifi (CS3D)​

Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti/Özen Yükümlülüğü Direktif Teklifi (“Teklif”) 1 Haziran   2023 tarihinde Avrupa Parlamentosu (“Parlamento”) tarafından kabul edildi. Teklif, Avrupa'da yerleşik  veya Avrupa Birliği’ne mal veya hizmet sağlayan şirketler için, iştiraklerin ve iş ortaklarının faaliyetleri de dahil olmak üzere küresel değer zincirleri aracılığıyla insan hakları ve çevre üzerindeki mevcut ve potansiyel olumsuz etkileri  nasıl ele alacaklarını düzenleyen bir yükümlülük çerçevesi çizmektedir. ​

Teklif’te, yükümlülüklerin ihlal edilmesinin  sonuçlarına ilişkin hükümler yer almakta olup, bu hükümler arasında gerekli özeni göstermeyerek zarara neden olan şirketler için hukuki sorumluluk da bulunmaktadır. Şirketlerin insan hakları ve çevre üzerindeki etkilerini ele almalarını bir yükümlülük haline getiren Teklif’in, Avrupa genelinde kurumsal özen yükümlülüklerine ilişkin yasal çerçeve eksikliğine yanıt vereceği düşünülmektedir. Bir sonraki adım, Parlamento tarafından kabul edilen Teklif’in 2023 sonuna kadar sonuçlandırılarak 2024 yılında yürürlüğe girmesidir. ​

Daha İklim Değişikliği Odaklı Bir Metin​

Teklif, yakın zamanlarda kabul edilmiş olan Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (“CSRD”) ile daha uyumlu hale gelmeyi amaçlamaktadır. Örneğin, kapsam dahilindeki şirketler, iş modellerini ve kurumsal stratejilerini Paris Anlaşması hedefleriyle uyumlu hale getirmek için iklim değişikliği uyum planları hazırlamakla yükümlü olacaktır. ​

Teklif, şirketlerin kurumsal özen yükümlülüğünü aşağıdaki hususları içerecek şekilde politikalarına entegre etmelerini gerektirecektir:​

• Kısa, orta ve uzun vadeli hedefler dahil olmak üzere şirketin özen yükümlülüğü yaklaşımının bir açıklaması.​
• Şirket ve iştirakleri genelinde tüm operasyonlarda uygulanabilir davranış kuralları.​
• Uygulanan durum tespiti süreçlerinin bir açıklaması.​
• Davranış kurallarına uyulmasını sağlamak için alınan izleme önlemlerinin açıklaması.​

Uygulama Kapsamı​

Teklif, kapsam dahilindeki şirketler için cirolarına ve çalışan sayılarına bağlı olarak farklılaştırılmış zaman çizelgelerinde uygulanabilir olacaktır.​

Teklif maddelerinin 2027 yılından itibaren ilk grupta yer alan aşağıdaki şirketler için geçerli olması beklenmektedir:​

• AB şirketleri veya 1.000'den fazla çalışanı olan ve dünya çapında net cirosu 150 milyon Euro'yu aşan şirketler ve​

• Avrupa Birliği'nde net cirosu 150 milyon Euro'nun üzerinde olan AB-dışı şirketler​

Teklif maddelerinin 2028 yılından itibaren ikinci grupta yer alan aşağıdaki şirketler için geçerli olması beklenmektedir. ​

• 500’den fazla çalışanı olan ve dünya çapında net cirosu 150 milyon Euro'yu aşan AB şirketleri ​

• 250'den fazla çalışanı olan ve dünya çapında net cirosu 40 milyon Euro'dan fazla olan AB şirketleri​

• Net cirosu 150 milyon Euro olan ve bunun 40 milyon Euro'dan fazlasını AB'de elde eden AB-dışı şirketleri.​

Yaptırımlar ​

Teklif’te yer alan maddelerin gerekliliklerini ihlal eden şirketlere yönelik malları piyasadan kaldırma veya toplam gelirin en az %5'i oranında para cezası (AB şirketleri için) şeklinde yaptırımlar uygulanacaktır. Buna ek olarak, kurallara uyulmaması durumu şirketleri davalara karşı savunmasız hale getirebilecek olup, AB üyesi olmayan şirketler de AB'deki kamu ihalelerinden men edilebilecektir.​

Avrupa’daki Durum​

Fransa, Hollanda ve Birleşik Krallık da dahil olmak üzere birçok AB ülkesi halihazırda ulusal ESG (Çevresel, Yönetişim ve Sürdürülebilirlik) yükümlülüklerine sahiptir. ​

AB genelinde kabul edilecek bu Teklif ile hukuka aykırı uygulamalar, hukuki ve cezai sorumluluğa bağlanacaktır.​