Anayasa Mahkemesi, Etkili Başvuru Hakkı ile Bağlantılı Olarak Kişisel Verilerin Korunmasını İsteme Hakkına Yönelik İhlal Kararı Verdi

Karara konu olayda Başvurucu, kullandığı telefon hattına ait 2014-2015 yılları içindeki internet kullanım, log kaydı, IMEI bilgisi, Hot Spot (açık Wi-Fi noktası) verisi gibi bazı bilgilerini müşterisi olduğu telekomünikasyon şirketinden talep etmiştir. Telekomünikasyon şirketi, Başvurucu’nun söz konusu taleplerini ancak mahkemenin talebi üzerine paylaşabileceğini ileri sürerek reddetmiştir. Bunun üzerine Başvurucu iç hukuk yollarını tüketmiş ve kendisine ait kişisel verilere ulaşma, bu verilerin doğru olup olmadığını öğrenme, bu bilgilerde hata varsa düzeltme hakkını kullanamadığını ileri sürerek kişisel verilerin korunması, özel hayata saygı hakkı, hak arama hürriyeti ve mülkiyet hakkının ihlal edildiğinden bahisle AYM’ye başvurmuştur.

Anayasa Mahkemesi, Anayasa'nın 20. maddesinde güvence altına alınan kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı uyarınca yaptığı değerlendirme ile kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı çerçevesinde devlete pozitif yükümlülükler yüklendiğini belirtmiştir. Buna göre devletin pozitif yükümlülükleri uyarınca aşağıda sayılan güvenceleri yerine getirmekle yükümlü olduğunu ifade edilmiştir:

• Kişilerin özel ve aile hayatına keyfi olarak müdahale etmemek ve üçüncü kişilerin haksız müdahalelerini önlemek
• Haberleşmede kullanılan ifadelerin gizliliğinin sağlanmasını sağlamak ve haberleşmeye yönelik haksız müdahaleleri önlemek

Kararda devletin pozitif yükümlülüğü kapsamında kişilere tanınmış olan güvencelerden etkili bir şekilde yararlanılmayı temin etmek için devletin aktif olarak mevzuat oluşturma ve özellikle de güvencelere aykırılıkları yaptırıma bağlama yükümlülüğü olduğunu belirtilmiştir. AYM, kişisel verilerin korunmasına dair ihlal durumunda teorik hukuk mevcut olmasının pozitif yükümlülüklerin yerine getirilmesi için yeterli olmadığını; bu yolun etkili bir biçimde işletilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Somut olayda AYM, mahkemelerin dar bir yorumla Başvurucu’nun taleplerini güncel bir yararın bulunmadığından menfaat şartı yokluğu nedeniyle davanın esasına girmeyerek reddedilmesini başvurucunun kişisel verilerine erişimine engel teşkil ettiğini belirtmiştir.

Kararda, Başvurucu’nun kişisel verileri hakkında bilgilendirilme ve bu verilere erişme hakkının Anayasa md. 20 ile açıkça koruma altına alındığı; şeffaflık ilkesi dolayısıyla bu güvencelerin sağlanması gerektiği ifade edilmiştir. AYM, söz konusu açıklamalar doğrultusunda kişilerin, kişisel verilerinin işlenmesi hakkında bilgi alma ve bu veriler üzerinde işlem yapabilme haklarının Anayasa ile korunduğunu ve bu hakkın kullandırılması gerektiğinin altını çizmiştir.

AYM, Anayasa md. 20 kapsamında ve 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“KVKK”) md. 4 ile md. 11 ışığında yaptığı inceleme sonucunda kişilerin kendilerine ait kişisel verileri hakkında bilgi almasının anayasal bir hak olduğunu ifade etmiş ve demokratik bir toplumda kişisel verilerin işlenmesi sürecinin şeffaf bir şekilde yürütülmesi; bunun bir gereği olarak veri sahiplerine kişisel verilerine erişim imkânı tanınması ve bu imkânın kolayca kullanılabilmesi için gerekli tedbirlerin alınması gerektiğini belirtmiştir. AYM, özel hayata saygı hakkı kapsamında kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı ile bağlantılı olarak Başvurucu’nun etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.

Sonuç

AYM vermiş olduğu karar ile kişisel verilerin işlenmesi sürecinde şeffaflık ilkesine her zaman bağlı kalınması gerektiğinin ve KVKK md. 11 kapsamında ilgili kişilere kişisel verileri ile ilgili haklarının kullandırılmasının anayasal bir yükümlülük olduğunun altı çizilmiştir. Karar ile kişisel verilerin korunması noktasında ihlal edilen bir hak dolayısıyla başkaca hakların da doğrudan veya dolaylı olarak ihlal edilebileceği ortaya konmuştur.

Kararın tam metnine bu link üzerinden ulaşabilirsiniz.