Dijital Bankaların Faaliyet Esasları ile Servis Modeli Bankacılığı Hakkında Yönetmelik Taslağı’nın Getirdikleri

Dijital Bankaların Faaliyet Esasları ile Servis Modeli Bankacılığı Hakkında Yönetmelik Taslağı (“Taslak Yönetmelik”) 19 Ağustos 2021 tarihinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun (“BDDK”) internet sitesinde yayımlanarak ilgililerin görüşüne sunulmuştur. 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girmesi planlanan Taslak Yönetmelik’te genel itibariyle dijital banka ve servis modeli bankacılığına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. 

Taslak Yönetmelik’e ilişkin özet açıklamalarımız aşağıda yer almaktadır:

• Dijital banka tanımı yapıldı

Taslak Yönetmelik ile dijital banka “bankacılık hizmetlerini fiziksel şubeler yerine esas olarak elektronik bankacılık hizmetleri dağıtım kanalları aracılığıyla sunan kredi kuruluşu” olarak tanımlandı. Dijital bankalar ile kişilerin bankacılık hizmetlerine geleneksel bankacılığa kıyasla daha ucuz ve daha hızlı ulaşılması beklenmektedir.

• Dijital bankanın faaliyet sınırları belirlendi

Müşteri portföyüne ilişkin sınırlamalar: Müşterileri yalnızca finansal tüketici ya da KOBİ’ler olabilecektir. Bu kapsamda, dijital bankalar KOBİ eşiklerini aşan kuruluşlara kurumsal bankacılık hizmeti veremeyecektir. Ancak, bu sınırlamaya tabi olmaksızın dijital bankalar (i) bankalararası piyasalarda ve sermaye piyasalarında faaliyet yürütme, (ii) diğer bankalardan mevduat kabul etme veya kredi verebilme, (iii) ödeme veya elektronik para kuruluşlarına koruma hesabı açma, (iv) KOBİ eşiklerini aşan arayüz geliştiricilerine servis modeli bankacılığı hizmeti sunma faaliyetlerini gerçekleştirebilecektir.

Kullandırılacak krediye ilişkin sınırlamalar: Sadece finansal tüketici niteliğindeki müşteriye kullandırılacak teminatsız nakdi kredi için sınırlama getirilmiştir. Buna göre, finansal tüketicilere maksimum aylık net ortalama gelirinin 4 katı tutarında teminatsız kredi verilebilir. Ancak, finansal tüketicinin aylık net ortalama geliri tespit edilemiyorsa bu tutar maksimum 10 bin TL olacaktır.

Teşkilatlanmaya ilişkin sınırlamalar: Dijital bankalar fiziksel şube açamazlar. Ancak, müşteri şikayetlerini almak üzere fiziksel bir binalarının bulunması gerekir. ATM kurabilirler ve/veya mevcut ATM’ler üzerinden hizmet verebilirler. Kendileriyle anlaşma yapan işyerleri vasıtasıyla, müşterilerine nakit çekim ya da hesaba para yatırma hizmeti verebilirler.

Ancak, asgari 1 milyar TL ödenmiş sermaye ile kurulmak zorunda olan dijital bankaların kuruluş sermayesi 2,5 milyar TL olduğunda veya dijital bankalar sermayesini bu tutara çıkardığında, BDDK'ya başvurarak belirtilen faaliyet sınırlamalarından muafiyet talebinde bulunmaları mümkündür. Böylece, BDDK’nın onayı ile dijital bankalar kredi kuruluşlarının yapabileceği tüm bankacılık faaliyetlerini yapabilecektir.

• Dijital banka olarak faaliyet göstermek isteyen finansal kuruluşlara ilişkin şartlar belirlendi

Taslak Yönetmelik’te halihazırda kurulu bankaların ayrıca bir başvuruda bulunmalarına gerek olmaksızın faaliyetlerini dijitale taşıyabilecekleri belirtildi. Ödeme kuruluşları, elektronik para kuruluşları, faktoring şirketleri, finansman şirketleri ve tasarruf finansman şirketlerinin ise Taslak Yönetmelik’te belirtilen şartlar ile banka kuruluşuna ilişkin şartları sağlamaları kaydıyla dijital banka faaliyet izni almaları mümkündür.

• Servis modeli bankacılığı tanımı yapıldı

Taslak Yönetmelik ile servis modeli bankacılığı “arayüz geliştiricilerin servis bankalarının sistemleriyle doğrudan API'lar ve açık bankacılık servisleri aracılığıyla bağlantı kurarak müşterileri adına servis bankası üzerinden bankacılık işlemlerinin gerçekleştirilmesini sağladığı ve böylelikle arayüz geliştiricilerin servis bankalarının sahip olduğu bankacılık altyapısını kullanarak piyasaya yeni ürün ve hizmetler sunabildiği ve servis bankalarından alınan bu hizmetler karşılığında arayüz geliştiriciler tarafından servis bankalarına taraflar arasında anlaşılan bir ücretin ödendiği bankacılık hizmet modeli” şeklinde tanımlandı. Taslak Yönetmelik uyarınca servis modeli bankacılığı hizmeti Bankacılık Kanunu’nda belirtilen tüm bankalar tarafından yürütülebilecektir.

Servis modeli bankacılığı hizmetinin sunulmasında kullanılacak mobil uygulama veya internet tarayıcısı temelli arayüzler ise arayüz geliştiriciler tarafından oluşturulacaktır. Oluşturulan arayüzler üzerinden servis bankalarının sunduğu bankacılık hizmetlerine bankaların API ve açık bankacılık servisleri yoluyla ulaşılabilecek ve müşteriler de böylelikle bankacılık işlemlerini gerçekleştirebileceklerdir. Taslak Yönetmelik’ten anlaşıldığı üzere, başta finansal teknoloji şirketleri olmak üzere herhangi bir sektör kısıtlamasına tabi olmaksızın her türlü şirket, arayüz geliştiricisi olabilecektir ancak yalnızca Türkiye’de yerleşik arayüz geliştiricisi servis modeli bankacılığı hizmetinden yararlanabilecektir.