Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Yayımlandı

Özet

7 Mart 2021 tarih ve 31416 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7292 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (‘‘Kanun Değişikliği’’) ile tasarruf finansman şirketlerinin mevzuat kapsamına alınarak düzenlenmesi ve sair amaçlarla başta 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu (‘‘Kanun’’) olmak üzere mevzuatta kapsamlı değişiklikler yapılmış, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında da tasarruf finansman şirketleri konut finansman kuruluşları olarak düzenlenmiştir.

Kanun Değişikliği ile getirilen düzenlemelere ilişkin özet açıklamalarımız aşağıda yer almaktadır:

Kanun’un adı değiştirildi ve tasarruf finansmanına ilişkin tanımlamalar yapıldı

Kanun Değişikliği ile tasarruf finansman şirketleri ve bu şirketlerin faaliyetleri Kanun kapsamına alındığından Kanun’un adı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu olarak değiştirilmiştir. Yine bu doğrultuda Kanun Değişikliği ile tasarruf finansmanı terimi eklenmiştir. Tasarruf finansman faaliyeti ‘‘bir sözleşme kapsamında önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıtın edinimi için faizsiz finansman esaslarına göre belirli bir süre tasarruf edilmesi, müşterilere finansman kullandırılması ve toplanan tasarrufların yönetimini’’ ifade edecek şekilde tanımlanmıştır. 

Kanun kapsamındaki şirketlerin kuruluş şartlarında değişiklikler yapıldı

Kanun Değişikliği öncesinde Kanun kapsamında yer verilen şirketler için kuruluş şartlarından birisi de kurucu ortak sayısının beşten az olmamasıydı. Ancak Kanun Değişikliği ile bu zorunluluk ortadan kaldırılmıştır. Bu değişikliğe paralel olarak ortak sayısının beşin altına düşmesine yol açan pay devirlerinin pay defterine kaydolunamayacağına ilişkin hüküm de yürürlükten kaldırılmıştır.  

Öte yandan Kanun Değişikliği öncesinde faktoring şirketlerinin nakden ve her türlü muvazaadan ari olarak ödenmiş sermayesinin en az elli milyon Türk Lirası olması ve diğer şirketler için ise bu tutarın yirmi milyon Türk Lirası olması gerekliydi. Kanun Değişikliği ile bu tutar faizsiz finansman esaslarına göre faaliyet gösterecek olan tasarruf finansman şirketleri için yüz milyon Türk Lirası olarak ve Kanun kapsamında yer alan diğer tüm şirketler için ise elli milyon Türk Lirası olarak belirlenmiştir. Bunun yanı sıra, finansal kiralama ve finansman şirketlerinin asgari ödenmiş sermayelerini Kanun Değişikliği’nin yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde elli milyon TL’ye artırmak zorunda olduğu belirtilmiştir. Bu yükümlülükleri yerine getirmeyen finansal kiralama ve finansman şirketlerinin faaliyet izinleri iptal edilecektir.

Kanun kapsamındaki şirketlerin yapamayacağı iş ve işlemlere ilişkin çeşitli düzenlemeler yapıldı

Kanun Değişikliği ile tasarruf finansman şirketlerinin yalnızca yurt içinde tescil edilmiş konut, çatılı iş yeri veya taşıt alımlarını finanse edebileceği belirtilmiş, bu şirketlerin yapamayacağı iş ve işlemler de ayrıca düzenlenmiştir. Buna göre tasarruf finansman şirketleri;

• Konut, çatılı iş yeri veya taşıt ediniminden doğduğu tevsik edilmeyen borçları finanse edemeyecektir.
• Tasarruf finansman sözleşmeleri dışında finansman sağlayamayacaktır.
• Üçüncü taraflara borç veremeyecektir.
• Ortaklık payı edinemeyecektir.
• Her türlü belge, ilan ve reklamlarında banka izlenimi yaratacak ifade ve deyimleri ve “katılım” ibaresini kullanamayacaktır.
• Tasarruf finansman şirketlerinin birleşme, devir, bölünme ve iradi tasfiyelerinin tabi olduğu usul ve esaslar belirlendi

Kanun Değişikliği ile tasarruf finansman şirketlerinin birleşme, devir, bölünme ve iradi tasfiyeleri Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (‘‘Kurum’’) denetimi ve Kurul’un iznine bağlanmış, ilgili prosedürler finansal kiralama, faktöring ve finansman şirketlerinden ayrıştırılmış olup, ilgili işlemlerin Kanun’un m.12/3 hükmünde belirlenen usul ve esaslara göre yapılması gerektiği belirtilmiştir. 

• Bazı hallerin varlığı halinde Kurul’un şirketlerden onaylanmış bir plan ve bir süre dahilinde gerekli tedbirleri almasını isteyebileceği hüküm altına alındı

Kanun Değişikliği ile Kurumca yapılan denetimler sonucunda bazı hallerden (örn: mali dengenin önemli ölçüde bozulması, özkaynak yetersizliği, şirketin faaliyete geçebilmek için sağlaması gereken şartları kaybetmesi) bir veya birkaç tanesinin varlığının tespit edilmesi durumunda Kurum’un gerekli gördüğü tedbirleri uygun göreceği bir süre ve onaylayacağı bir plan dahilinde alınmasını şirketten istemeye ve ayrıca tasarruf finansman şirketleri için tahsisat tarihlerini ötelemeye yetkili olduğu düzenlenmiştir.

Ancak şirket tarafından Kurumca istenen önlemlerin alınmaması veya alınan önlemlere rağmen sorunların Kurumca verilen uygun süre içinde giderilememesi ya da bu tedbirlerin alınması durumunda dahi sonuç alınamayacağının Kurumca belirlenmesi halinde tasarruf finansman şirketleri dışındaki şirketlerin faaliyet izni iptal edilebilecektir.

• Tasarruf finansman sözleşmesi düzenlendi

Kanun Değişikliği ile tasarruf finansman sözleşmesi Kanun kapsamında düzenlenmiştir. Buna göre tasarruf finansman sözleşmesi belirli bir tasarruf tutarı ve dönemine bağlı olarak önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinimi için müşteriye finansman kullanma hakkı veren, şirkete ise müşteriye ait birikmiş tasarruf tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü ile organizasyon ücreti alma hakkı veren, faizsiz finansman esaslarına göre düzenlenen sözleşme olarak tanımlanmıştır. Sözleşmenin akdedilmesi ise finansal kiralama, faktoring ve finansman sözleşmelerinin akdedilme yöntemleri ile aynıdır.

Öte yandan, müşterinin sözleşmenin imzalanmasını müteakip 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahip olduğu ve müşterinin bu hakkını kullanması halinde şirketin, organizasyon ücreti dâhil, müşteriden aldığı tutarın tamamını cayma kararının bildirilmesinden itibaren 14 gün içinde iade etmekle yükümlü olduğu düzenlenmiştir. 

Ayrıca müşterinin sözleşmenin tasarruf dönemi bitimine kadar sözleşmeyi fesih hakkına sahip olduğu ve müşterinin bu hakkını kullanması halinde şirketin organizasyon ücreti bedeli dışında kalan toplam birikim tutarını, Kurulca belirlenecek süre içerisinde müşteriye iade etmekle yükümlü olduğu belirtilmiştir. Bunun yanı sıra, tahsisatın müşterinin talebi üzerine ileriki bir tarihe ertelenebileceği ve erteleme hâlinde müşterinin sözleşmedeki hak ve yükümlülüklerinin saklı kalacağı düzenlenmiştir. Bu sözleşmelerin yalnızca müşterinin sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde şirket tarafından tek taraflı olarak feshedilebileceği belirtilmiştir.

Kanun Değişikliği ile tasarruf finansman sözleşmelerinde asgari unsurların (örn: tutarlar, vade organizasyon ücreti, gelir, maliyet ve masraflar, tasarruf etme ve finansman kullandırma dönem ve koşulları, iade süre ve şartları, cayma hakkının kullanımı) yer alması gerektiği de ayrıca düzenlenmiştir.

• Tasarruf finansman şirketlerinin faaliyet izninin kaldırılması ve tasfiyesine ilişkin özel hüküm eklendi

Kanun değişikliği ile tasarruf finansman şirketinin faaliyet izninin kaldırılması ve tasfiyesine ilişkin Kanun kapsamında yer alan diğer şirketlerden farklı olarak özel hükümler getirilmiştir. Buna göre, likidite düzeyinin sürdürülememesi veya sürdürülemeyeceğinin anlaşılması, likidite hesaplamasının güvenilir şekilde gerçekleştirilememesi veya kasıtlı olarak likiditenin yanlış hesaplanması veya Kanun m.15 hükmü gereğince Kurumca alınması istenen tedbirlerin verilen süre içerisinde alınmaması ya da bu tedbirler kısmen veya tamamen alınmış olmasına rağmen mali bünyenin güçlendirilmesine imkân bulunmadığının veya bu tedbirler alınmış olsa dahi mali bünyenin güçlendirilemeyeceğinin tespit edilmesi hâlinde Kurul, en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla şirketin faaliyet iznini kaldırmaya ve tasfiyesine karar vermeye yetkili olduğu düzenlenmiştir.  

• Tasarruf finansman şirketlerinin intibak sürecine ilişkin düzenleme yapıldı

Kanun Değişikliği ile Kanun’a tasarruf finansman şirketlerinin intibak sürecine ilişkin geçici m.7 hükmü eklenmiştir. Maddenin yürürlük tarihinde tasarruf finansman faaliyeti yürütenlerin, yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde Kuruma başvuruda bulunmak, başvuru sırasında durumlarını en geç altı ay içinde Kanun hükümlerine uygun hâle getireceklerine veya müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan tasfiye olacaklarına dair bir plan sunmak ve planın uygun görülmesi hâlinde gereken işlemleri planda belirlenen süreler içerisinde yerine getirmek zorunda oldukları düzenlenmiştir.