Girişim Sermayesi Yatırım Fonları Tebliğinde Değişiklik Yapıldı

Özet

9 Ekim 2020 tarih ve 31269 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren III-52.4.b sayılı Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (“Tebliğ Değişikliği”) ile gelişme potansiyeli taşıyan ve kaynak ihtiyacı olan şirketler ile girişim sermayesi yatırım fonu kurucu ve yöneticilerinin taleplerine cevap vermek ve piyasada tereddüt yaratan konuları çözüme ulaştırmak amacıyla, Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”)’nun III-52.4 sayılı Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği’nde (“Tebliğ”) bazı önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu kapsamda yatırım yapılabilecek girişim şirketlerinin tanımı, yönetim ücreti, yatırım komitesi, katılma paylarının iadesi ve değerleme gibi birçok önemli hususta değişiklik yapıldığı gibi, denkleştirme ve kamuyu aydınlatma yükümlülüğü gibi yeni hususlar da düzenlenmiştir. 

Tebliğ Değişikliği ile fon kurucu ve yöneticileri ile diğer piyasa aktörlerinin talepleri önemli ölçüde karşılanmış ve uygun olduğu ölçüde III-52.3 sayılı Gayrimenkul Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği’ndeki (“GYF Tebliği”) değişiklikler Tebliğ’e sirayet ettirilmiştir. Tebliğ Değişikliği ile yürürlüğe giren yeni düzenlemelere ilişkin özet açıklamalarımız aşağıda yer almaktadır:

• Girişim şirketi tanımı güncellendi

Tebliğ Değişikliği öncesinde girişim şirketleri Türkiye’de kurulu veya kurulacak olan, gelişme potansiyeli taşıyan ve kaynak ihtiyacı olan şirketler olarak tanımlamaktaydı. Tebliğ Değişikliği ile birlikte girişim şirketi olma kıstasları revize edilmiş ve tanıma “yatırım yapıldığı tarih itibarıyla yurt dışında kurulu olmakla birlikte son yıllık finansal tablolarına göre varlıklarının en az %80’i Türkiye’de kurulu bağlı ortaklık ya da iştiraklerden oluşan şirketler” de eklenmiştir. Ayrıca, hangi faaliyeti gösteren şirketlerin girişim şirketi sayılacağı, bu şirketlere ilişkin diğer gereklilikler ile fonların hangi yatırımlarının girişim sermayesi yatırımı olarak kabul edileceği hususları netleştirilmiştir.

• Yatırımcıların katılma paylarını iade hakkı ortadan kaldırılabilecek

Yatırımcılara katılma paylarını iade etme hakkı veren fon bilgilendirme dokümanlarındaki (içtüzük, ihraç belgesi ve varsa yatırımcı bilgi formu) değişikliklere ilişkin olarak, anılan değişikliklerin fon bilgilendirme dokümanlarında daha ağır bir oran belirlenmediği takdirde fonun mevcut katılma paylarının %65’inden fazlasını temsil eden katılma payı sahiplerinin yazılı onaylarının alınması ve bu hususu tevsik eden belgelerin SPK’ya iletilmesi halinde, yatırımcıların katılma paylarını fona iade (itfa) hakları ortadan kaldırılabilecektir.

• Yatırımcıların yatırım yapma kararlarını etkileyebilecek hususlar belirtildi

Tebliğ Değişikliği ile birlikte, fon bilgilendirme dokümanlarında ilgili değişiklikleri kabul etmeyen yatırımcılara katılma paylarını fona iade etme hakkı verecek olan ve yatırımcının yatırım yapma kararını etkileyebilecek nitelikteki değişiklikler şu şekilde sayılmıştır:

i) Fonun yatırım stratejisinin değiştirilmesi,

ii) Fon portföyünden karşılanan giderlere yeni kalemler eklenmesi,

iii) Toplam gider oranının ve/veya yönetim ücreti oranının yükseltilmesi veya hesaplama yönteminin katılma payı sahiplerinin aleyhine sonuç doğurabilecek şekilde değiştirilmesi,

iv) Varsa girişim sermayesi yatırımları için hizmet alınan portföy yöneticisinin değiştirilmesi,

v) Fonun süresinin uzatılması ve

vi) Katılma paylarının fona iadesi veya yatırımcılar arasında devir şartlarının ağırlaştırılması. 

• Yabancı para birimleri üzerinden katılma payı alınmasına imkân sağlandı
  

Tebliğ Değişikliği ile birlikte GYF Tebliği ile paralel olarak, katılma payı satışı ve fona iadesinin Türk Lirası’nın yanı sıra yalnızca belirli kişilere (münhasıran Türkiye’de yerleşik yabancılara, dışarıda yerleşik kişilere ve Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 20/2(e) maddesi kapsamına giren kişilere) satılmak üzere pay grubu oluşturulması suretiyle Merkez Bankası tarafından günlük alım satım kurları ilan edilen yabancı para birimleri üzerinden de yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

• Katılma payı alım satımının birim pay değerinden farklı bir fiyat üzerinden gerçekleştirilmesine imkân tanındı

Yine GYF Tebliği ile paralel olarak, bilgilendirme dokümanlarında hesaplama ve uygulama esaslarına yer verilmek kaydıyla katılma payı satışı ve fona iadesinin birim pay değerinden farklı bir fiyat üzerinden gerçekleştirilmesine imkân tanınmıştır.

Ayrıca, Tebliğ Değişikliği ile birlikte yukarıda belirtilen düzenleme ile paralel olarak, katılma paylarının ihracından sonra fona yeni bir kaynak taahhüdü alınması durumunda yatırımcılar arasında denkleştirme yapılabileceği hususu açıkça hüküm altına alınmıştır. Böylece yatırımcılar arasındaki eşitsizliğin giderilmesi amaçlanmıştır.

• Katılma payının fona iadesinin, iştirak paylarının yatırımcılara devredilmesi suretiyle de gerçekleştirilebileceği hüküm altına alındı

Tebliğ Değişikliği ile birlikte, katılma paylarının iadesinin nakit dışında iştirak payı iadesi ile de yapılabileceği hüküm altına alınmış, fon katılma paylarının fona iadesinin iştirak paylarının devri suretiyle gerçekleşmesi durumunda, her işlem öncesinde varsa fonun mevcut tüm katılma payı sahiplerinin mutabakatlarının alınması veya bu işlemlere ilişkin ön onayların yatırımcı sözleşmelerinde yer alması gerektiği düzenlenmiştir.

• KAP’ta ilan yükümlülüğü getirildi

GYF Tebliği ile paralel olarak girişim sermayesi yatırım fonları için KAP nezdinde bir sayfa oluşturulması, özet ve genel bilgilerin doldurulması, ticari sır niteliğindeki bilgilerin gizlenmesi suretiyle fon bilgilendirme dokümanlarının, tadil metinlerinin ve finansal raporların KAP’ta ilan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

• Portföyde yer alabilecek varlık ve işlemler genişletildi

Tebliğ Değişikliği ile birlikte fon portföyüne dahil edilebilecek varlıklara vaad sözleşmeleri ile taahhütlü işlem pazarında gerçekleştirilen işlemler ile yurtiçi organize para piyasası işlemleri de eklenmiştir. Ayrıca, Tebliğ Değişikliği ile yatırım yapılması yasaklanmış olan altın ve diğer kıymetli madenler ile bunlara dayalı para ve sermaye piyasası araçları da fon portföyüne dahil edilebilecektir.

Öte yandan, GYF Tebliği ile paralel olarak fonun faaliyet ve yatırımlarının, katılım finans ilkelerine uygun olarak gerçekleştirileceğinin içtüzük ve ihraç belgesinde belirtilmesi kaydıyla, fonun unvanında “katılım” ifadesinin kullanılabilmesinin önü açılmıştır.

• Fon portföyünün saklanmasına ilişkin esaslar değiştirildi

Tebliğ Değişikliği öncesinde girişim sermayesi yatırımlarına ilişkin bilgi ve belgelerin örneklerinin saklama sözleşmesinde belirlenen esaslara göre yatırımın yapılmasını müteakip 10 iş günü içinde portföy saklayıcısına iletilmesi gerektiği düzenlenmekteydi. Tebliğ Değişikliği ile birlikte girişim sermayesi yatırımı yapılması ve yatırımlardan çıkış yapılması öncesinde bu işlemlere ilişkin bilgi ve belgelerin örneklerinin, işlemlerin gerçekleştirilmesinden makul bir süre önce portföy saklama tebliği kapsamında sorumluluklarının yerine getirilebilmesini teminen portföy saklayıcısına gönderileceği düzenlenmiştir. Böylece yatırım yapılması ve yatırımlardan çıkış öncesinde değerlendirme yapmak suretiyle portföy saklayıcısının yetkileri genişletilmiştir.

• Fon temsil yetkisinin yetkili personele ve yatırım komitesine devredilmesinin önü açıldı

Tebliğ Değişikliği öncesinde fonun, tüm faaliyetlerinin icrasında kurucunun yönetim kurulu tarafından temsil edileceği ve yönetim kurulunun bu yetkilerini yalnızca murahhas üyelere devredebileceği düzenlenmekteydi. Ancak Tebliğ Değişikliği ile birlikte temsil yetkisinin bir veya birden fazla üyeye veya kurucunun birinci derece imza yetkisine sahip personeline de devredilebileceği, ayrıca fonun girişim sermayesi portföyünün yönetimi kapsamındaki temsilinin kurucu yönetim kurulu kararı ile yatırım komitesine de devredilebileceği düzenlenmiştir. Böylelikle uygulamada karşılaşılan yetki devri sorununun giderilmesi ve açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır.

• Yatırım komitesinde yer alacak üyelere ilişkin kıstaslar açıklığa kavuşturuldu

Tebliğ Değişikliği ile birlikte yatırım komitesinde yer alacak personele ilişkin olarak ilgili hükümde değişiklik yapılmıştır. Böylece yatırım komitesinde yer alması gereken dört yıllık yüksek öğrenim görmüş ve girişim sermayesi yatırımları konusunda en az beş yıllık tecrübeye sahip personelin tam zamanlı veya yarı zamanlı bir personel olabileceği düzenlenmekle birlikte, yatırım komitesinde görevlendirilecek personel şartının gerekli nitelikleri haiz yönetim kurulu üyesi ile de sağlanabileceği belirtilmiştir. Böylece yatırım komitesine ilişkin hükümler detaylandırılmış ve belirsizliklerin çözümlendirilmesi amaçlanmıştır.

Öte yandan Tebliğ Değişikliği ile birlikte yatırım komitesinin, fon bilgilendirme dokümanlarında nisapları ağırlaştırıcı aksine bir düzenleme bulunmadığı takdirde, üyelerinin çoğunluğuyla toplanacağı ve toplantıda kullanılan oyların çoğunluğuyla karar alacağı düzenlenmiştir.

• Fona borç verilmesi mümkün hale getirildi

Tebliğ Değişikliği ile katılma paylarının yatırımcılara satışına başlanmadan önce kurucu ve portföy yöneticisi tarafından fon katılma paylarının kendi portföylerine alınabilmesi ve/veya gerekçeli yönetim kurulu kararı alınmak suretiyle fona borç verilmesi mümkün hale getirilmiştir. Böylece kurucu veya yönetici tarafından fona borç verilerek, katılma payı satışı öncesinde de fon portföyünün oluşturulabileceği hususuna açıklık kazandırılmıştır.

• Katılma paylarının satışı için satış başlangıç tarihi belirlendi

Tebliğ Değişikliği ile birlikte yatırımcılara sunulan katılma payları için belirtilen satış başlangıç tarihinin, her durumda onaylı ihraç belgesinin Kurucu tarafından teslim alınmasını takip eden bir yılı geçemeyeceği düzenlenmiştir.

• Pay grubu oluşturma imkânı getirildi

Tebliğ Değişikliği ile birlikte nitelikli katılma payı ifadesi ve nitelikli katılma payına ilişkin düzenlemeler Tebliğ metninden çıkarılmıştır. Böylece nitelikli katılma payı yerine katılma payı sahiplerinin hak ve yükümlülüklerinin farklılaştırılabilmesi amacıyla, bilgilendirme dokümanlarında esasları belirtilmek suretiyle, fonda farklı pay gruplarının oluşturulabilmesine imkânı tanınmıştır.

• Paya dönüştürülebilir tahviller ve ihraç limitine ilişkin düzenlemeler getirildi

Tebliğ Değişikliği ile birlikte girişim şirketleri tarafından fonlara tahsisli olarak satılmak üzere ihraç edilecek borçlanma araçları için ihraç limitinin girişim şirketinin hesaplamaya esas finansal tablolarındaki aktif toplamının beş katı olarak uygulanacağı ve girişim şirketleri tarafından fonlara tahsisli olarak satılmak üzere ihraç edilecek paya dönüştürülebilir tahviller için ise dönüştürme fiyatı ve oranının taraflarca serbestçe belirlenebileceği ve bu hususa ilişkin genel esaslara ihraç belgesinde yer verileceği hususu hüküm altına alınmıştır.

• Fon kuruluş masraf ve giderleri ile performans ücretinin fon portföyünden karşılanabileceği açıkça düzenlendi

Standart içtüzük metninde yer alan ifade ile paralel olarak Tebliğ Değişikliği ile birlikte, fon kuruluş masraf ve giderleri ile fon portföyünün oluşturulmasına ilişkin her türlü danışmanlık hizmeti alımlarından doğan ücretler ve performans ücretinin de fon portföyünden karşılanabileceği açıkça hüküm altına alınmıştır.

Tebliğ Değişikliği ile birlikte performans ücretinin tahakkuku ve tahsiline ilişkin esasların kurucu yönetim kurulu kararı ile belirlenmesi gerektiği ve ilgili kararda tahakkuk ve tahsile ilişkin örneklere de yer verilmesi gerektiği düzenlenmiştir. Öte yandan katılma payı pazarlama ve dağıtım faaliyetini yürüten kuruluş tarafından, katılma payı satışı yapılacak yatırımcılara performans ücretine ilişkin usul ve esasların yazılı olarak bildirilmesi ve katılma payı satışı yapılacak yatırımcılardan performans ücretine ilişkin usul ve esasları kabul ettiklerine dair yazılı beyan alınması gerektiği ayrıca hüküm altına alınmıştır.

• Portföy yönetim ücretinin tahakkuk edebileceği kıstaslar belirlendi

Tebliğ Değişikliği öncesinde yönetim ücreti SPK uygulamaları çerçevesinde fon toplam değeri üzerinden tahakkuk ettirilebiliyorken, Tebliğ Değişikliği ile birlikte yönetim ücretinin belirlenmesine ilişkin serbestlik tanınmış; yönetim ücretinin sabit bir tutar olabileceği gibi, fonun portföy değerinin, toplam değerinin veya aktif toplamının veya yatırımcılar tarafından fon katılma payı satın alınmasına ilişkin verilen taahhüt tutarının belli bir oranı olarak veya SPK tarafından uygun görülen bir yöntemle de belirlenebileceği düzenlenmiştir.

• Katılma paylarının kurucunun ve portföy yöneticisinin portföylerine alınması mümkün hale getirildi

Tebliğ Değişikliği öncesinde nitelikli katılma payları da dahil olmak üzere katılma paylarının, fon katılma paylarının %20’sini aşmayacak şekilde kurucunun portföyüne alınabileceğine ilişkin hüküm yer alıyorken, Tebliğ Değişikliği ile birlikte kurucu ve portföy yöneticisi tarafından fon katılma paylarının kendi portföylerine bir sınırlama olmadan alınabileceği hüküm altına alınmıştır.

• ·Katılma payı devirlerinin onaylanmasına ilişkin düzenleme revize edildi

Tebliğ Değişikliği’nden önce katılma payı devirlerinde kurucunun onayının alınması zorunluluğu, Tebliğ Değişikliği ile birlikte ‘fon bilgilendirme dokümanlarında yer almak kaydıyla kurucu veya yöneticinin onayına bağlanabileceği yahut tamamen kaldırılabileceği şeklinde değiştirilmiştir.

• Fon reklam ve tanıtımlarına ilişkin esneklik sağlandı

Tebliğ’in ilgili maddesinde yapılan değişiklik ile birlikte fona ilişkin olarak tanıtım ve reklam yapılmasına izin verilirken, tanıtım ve reklamlarda SPK düzenlemelerinde yer alan nitelikli yatırımcı tanımına ve satışın yalnızca gerekli koşullarını sağlayan nitelikli yatırımcılara yapılacağı hususlarına yer verilmesi zorunlu hale getirildi. Böylece girişim sermayesi yatırım fonlarına ilişkin reklam ve ilan düzenlemeleri, GYF Tebliği’nde yer alan düzenlemeler ile yeknesak hale getirilmiştir.

• Girişim şirketlerinin değerleme kıstasları açıkça belirlendi

Tebliğ Değişikliği ile birlikte girişim sermayesi yatırımlarının değerlemesinin asgari olarak her takvim yılı sonunda SPK tarafından uygun görülen değerleme kuruluşları tarafından yapılmasının zorunlu olduğuna dair hüküm kaldırılarak, girişim sermayesi yatırımlarının değerinin asgari olarak hesap dönemi sonu itibarı ile tespit edileceği belirtilmiş olmakla birlikte, girişim şirketlerinin değerleme kıstasları “sadece kaynak taahhüdü veren yatırımcıların fona katılabildiği ve aynı zamanda fon bilgilendirme dokümanlarında belirtilen istisnalar haricinde yatırımcılar tarafından katılma paylarının fonun süresi dolmadan iadesinin yapılamadığı fonlar” ile “yukarıda belirtilen kapsama girmeyen fonlar” şeklinde farklılaştırılmıştır. Bu durum değerleme masraflarının azalmasına neden olabilecektir.

• Asgari kaynak taahhüdü tutarının tahsili ile yatırıma yönlendirilme süresi uzatıldı

Tebliğ Değişikliği ile katılma paylarının nitelikli yatırımcılara satışına başlandığı tarihi müteakip en geç 1 yıl içinde tahsil edilmesi gereken asgari kaynak taahhüdü miktarı ile asgari kaynak taahhüdünün tahsil edilmesini müteakip 1 yıl içerisinde yatırıma yönlendirilmesine ilişkin 1 yıllık süreler, 2 yıl olarak revize edilmiştir.

• Önceden kuruluşuna izin verilen fonlar için geçiş hükmü getirildi

Tebliğ Değişikliği ile bazı geçici maddeler eklenerek, önceden kuruluşuna izin verilen fonlara uyum sağlamak için 31 Aralık 2020’ye kadar süre verilmiştir. Geçici maddenin yayımı itibariyle ihraç belgeleri onaylanan fonların ihraç belgelerinde, performans ücretinin fondan veya katılma payı sahiplerinden tahsil edildiğine ilişkin bilgiye yer verilerek, ihraç belgelerinde yer alan performans ücreti hesaplamalarının kurucular tarafından ihraç belgesi metinlerinden çıkarılması gerektiği düzenlenmiştir.