Kripto Varlık Düzenlemelerine İlişkin Kanun Teklifi TBMM’ye Sunuldu

Özet

Kripto varlık sektörü paydaşlarınca uzun bir zamandır beklenilmekte olan kripto varlık sektörüne ilişkin düzenlemeler 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (“Kanun”) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (“Kanun Teklifi”) çerçevesinde 16.05.2024 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu.

Kanun’a kripto varlıkların tanımı eklenecek

• Kanun’a cüzdan, kripto varlık, Platform, kripto varlık hizmet sağlayıcı, kripto varlık saklama hizmeti tanımları eklenecek. Bu kapsamda, kripto varlıklar, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar olarak tanımlanacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ise Platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşlarını ve Kanun’a dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımı dahil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş diğer kuruluşları ifade edecek şekilde tanımlanacak. Platformlar da kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin bir veya daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşları ifade edecek şekilde tanımlanacak.

Platformlar da dahil olmak üzere kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kuruluş ve faaliyet izni alması gerekecek

• Platformların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (“SPK”) izin alınması gerekecek. Kanun Teklifi’nde yer alan düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarihte kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenler, yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde SPK tarafından belirlenecek belgelerle SPK’ya başvuruda bulunarak, çıkarılacak ikincil düzenlemelerde öngörülecek şartları sağlayarak faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacaklarına veya müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan üç ay içerisinde tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine dair bir beyan sunmak zorunda olacaklar.
• Kanun Teklifi’nde yer alan düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarih sonrasında faaliyete yeni başlamak isteyenlerin ise faaliyetlerine başlamadan önce SPK’ya başvuruda bulunarak ikincil düzenlemelerde öngörülecek şartları sağlayarak faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacaklarını beyan etmeleri gerekecek.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcıların pay devirlerinde de SPK’dan izin alınması gerekecek.

Yurt dışında yerleşik Platformlar tarafından Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyette bulunulması izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı olarak değerlendirilecek

• Yurt dışında yerleşik Platformlar tarafından Türkiye’de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, sunulan kripto varlık hizmetlerine ilişkin olarak doğrudan ve/veya Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması durumlarından herhangi birinin varlığı halinde faaliyetlerin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğu kabul ediliyor olacak. Yurt dışında yerleşik Platform’ların, Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyetlerini değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden 3 ay içerisinde sonlandırması gerekecek.

Platformların ilk satış ya da dağıtımı yapılacak kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturması gerekecek

• Platformlarca kendi nezdlerinde işlem görecek ve/veya ilk satış ya da dağıtımı yapılacak kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturulması zorunlu olacak olup, bu konuda SPK tarafından ilke ve esaslar düzenlenebilecek. Bununla birlikte bir kripto varlığın Platformlarca listelenmiş olması bunların kamuca tekeffülü anlamına gelmeyecek.

Kripto varlıklarını kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmeyenler için kripto varlıklar yetkili banka veya kuruluşlar tarafından saklanacak

• Platformların müşterilerine ait kripto varlıkların müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulması esas olacak olmakla birlikte müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmetini, SPK tarafından yapılacak düzenleme uyarınca yetkilendirilmiş ve Bankacılık Düzenleme ve Denetme Kurulu tarafından uygun görülen bankalar veya SPK tarafından kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş diğer kuruluşlar verebilecek.
• Ayrıca, müşterilere ait nakitlerin bankalarda tutulması esas olacak.

Sermaye piyasası araçlarının hizmet sağlayıcılar tarafından sunulan elektronik ortam nezdinde kayden izlenmesine olanak tanınacak

• SPK, sermaye piyasası araçlarının kayden ihraç edilerek Merkezi Kayıt Kuruluşu (“MKK”) tarafından izlenmesi yerine, kripto varlık olarak ihracına ve bunların oluşturulup saklandıkları hizmet sağlayıcılar tarafından sunulan elektronik ortam nezdinde kayden izlenmesine ilişkin esaslar belirleyebilecek. Sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihracı hâlinde; hakların izlenmesi, üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesi ve devredilmesinde, bunların oluşturulup saklandıkları elektronik ortamdaki kayıtlar esas alınacak. SPK, bu elektronik ortamdaki kayıtlarla MKK sistemi arasında entegrasyon sağlanmasını zorunlu tutabilecek.

Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ve mensuplarının sorumluluğu düzenlenecek

• SPK, kripto varlık hizmet sağlayıcıların faaliyetlerinden kaynaklanan nakit ödeme ve kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getiremediği veya kısa sürede yerine getiremeyeceği ya da bunlardan bağımsız olarak mali yapılarının ciddi surette zayıflamakta olduğu ya da mali durumunun taahhütlerini karşılayamayacak kadar zayıflamış olduğunun tespiti hâlinde üç ayı geçmemek üzere verilecek uygun süre içinde mali yapılarının güçlendirilmesini istemeye ya da herhangi bir süre vermeksizin doğrudan kripto varlık hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini geçici olarak durdurmaya, faaliyet yetkilerini kaldırmaya, sorumluluğu tespit edilen yöneticilerin ve çalışanların imza yetkilerini sınırlamaya veya kaldırmaya yetkili kılınacak.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının hukuka aykırı faaliyetleri ile nakit ödeme ve/veya kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getirememesinden kaynaklanan zararlardan kripto varlık hizmet sağlayıcıları sorumlu olacak. Zararın kripto varlık hizmet sağlayıcılarından tazmin edilememesi veya edilemeyeceğinin açıkça belli olması hâlinde kripto varlık hizmet sağlayıcı mensupları kusurlarına ve durumun gereklerine göre zararlar kendilerine yükletilebildiği ölçüde sorumlu olacak.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, bilişim sistemlerinin işletilmesi, her türlü siber saldırı, bilgi güvenliği ihlalleri gibi fiillerden veya personelin her türlü davranışından kaynaklanan kripto varlık kayıplarından 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan “tehlike sorumluluğu” kapsamında sorumlu olacak. Kayıpların kripto varlık hizmet sağlayıcılarından tazmin edilememesi veya edilemeyeceğinin açıkça belli olması hâlinde kripto varlık hizmet sağlayıcı mensupları kusurlarına ve durumun gereklerine göre kayıplar kendilerine yükletilebildiği ölçüde sorumlu olacak.
• Hizmet sağlayıcıların kusuru olmaksızın sunulan hizmetlerde yaşanan kesintilerden kaynaklanan, geçici bir süre emir iletilememesi ya da işlem/transfer yapılamaması hâlleri ve benzeri hâllerde ortaya çıkan zararlar ise düzenleme kapsamında değerlendirilmeyecek.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcı görevi nedeniyle kendisine tevdi edilmiş olan veya koruma, saklama ve gözetimiyle yükümlü olduğu para veya para yerine geçen evrak veya senetleri, diğer malları veya kripto varlıkları kendisinin ya da başkasının zimmetine geçiren kripto varlık hizmet sağlayıcı yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer mensupları, sekiz yıldan on dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacakları gibi kripto varlık hizmet sağlayıcının zararını tazmine de mahkûm edilecek.

Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya sınırlandıran sözleşme şartları geçersiz olacak

• Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya sınırlandıran her türlü sözleşme şartı geçersiz olacak.