Mahkumların Şahsi Mektuplarının UYAP’a Kaydedilmesine İlişkin Anayasa Mahkemesinden Karar

Karara konu olayda tutuklu olarak cezaevinde bulunan Başvurucu, şahsi mektuplarının UYAP’a kaydedilmesi üzerine infaz hakimliğine söz konusu uygulamanın hukuki bir dayanağının bulunmadığı ve özel hayata saygı hakkı ile masumiyet karinesini ihlal edildiğinden bahisle itirazda bulunmuştur. İtiraz, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün 10/10/2016 tarihli Genelge uyarınca infaz kurumlarında bulunan hükümlü ve tutukluların avukatları ile yaptıkları mektuplaşmalar hariç olmak üzere gönderdikleri ve kendilerine gelen mektupların UYAP’a kaydedilmesini öngören düzenleme sebep gösterilerek reddedilmiştir. Başvurucu, itirazının reddedilmesi üzerine ağır ceza mahkemesine başvurmuş, bu başvurunun reddedilmesi üzerine AYM’ye bireysel başvuruda bulunmuştur.

AYM, temel hak ve hürriyetlere müdahalede bulunurken “kanun tarafından öngörülme, meşru amaç taşıma, demokratik toplum düzeninin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olmama” kriterlerine uygun davranılması gerektiğini ifade etmiş ve ilgili başvuruyu bu temel ilkeler bakımından incelemiştir.

Kararda kanunilik ilkesinin karşılanabilmesi için müdahale bakımından öncelikle kanuni bir dayanağın bulunması, dayanaktan yola çıkılarak uygulanacak olan yaptırımlarda yaptırımın kimlere hangi şartlar altında nasıl uygulanacağının belirlenebilir olması, öngörülebilir ve kesinlik niteliklerinin sağlanması gerektiği ifade edilmiştir. AYM, müdahaleye ilişkin kanunun yukarıda sayılan gereklilikleri sağlaması için yeterince ulaşılabilir olması, vatandaşların belirli bir olaya uygulanabilir nitelikteki hukuk kurallarının varlığı hakkında yeterli bilgiye sahip olması, ilgili normun keyfiliğe karşı uygun bir koruma sağlaması ve icra edilme biçimlerini yeterli bir nitelikte tanımlaması gerektiğini belirtmiştir. AYM, somut olayda ilgili uygulamanın 2016 sonrası OHAL döneminden kalan bir uygulama olduğunu ve meşru amaç, hukuki zemin, kesinlik ve öngörülebilirlik ilkeleri bakımından eksik olması sebebiyle kanunilik şartını karşılamadığını tespit etmiştir.

AYM, mektupların UYAP’a yüklenmesi uygulamasını ayrıca kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı bakımından değerlendirmiştir. Kararda, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasına ilişkin hükümler getirilirken, sınırlandırmaya dair temel esas ve ilkelerin belirli veya belirlenebilir nitelikte olması gerektiği, UYAP’a kaydedilen mahkumlara ait mektupların kişisel veri içeren belgeler olduğundan kişisel verilerin korunmasına/işlenmesine ilişkin olarak kişisel verilerin işlenme süresi, üçüncü kişilere aktarımın olup olmadığı, kişisel verilerin imhası, verilerin ihlali ile alınan teknik ve idari tedbirleri içeren aydınlatma yapılması da dahil olmak üzere yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

AYM, bu kriterler yerine getirilmeden mektupların UYAP’a kaydedilmesi durumunun temel hak ve özgürlüklere bir müdahale niteliği taşıyacağını ve ilgili uygulamanın Anayasa md. 20’de bahsedilen kişisel Verilerin Korunmasını İsteme Hakkı ve Anayasa md. 22’de yer alan Haberleşme Hürriyetini ihlal ettiğine karar vermiştir.

Sonuç

AYM’nin bu kararı ile kişisel verilerin koruması bakımından yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerin yalnızca özel hukuk veri sorumlularına değil aynı zamanda kamu kurum ve kuruluşu veri sorumlularına da yüklendiğini göstermektedir. Kişisel veri işleyen kimselerin, kişisel verilerin işlendiği her aşamada dikkatli davranması ve kişisel verilerin korunmasına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirildiğinden emin olması gerekmektedir. 

Kararın yayımlandığı Resmî Gazete’ye buradan ulaşabilirsiniz.