Paris İklim Anlaşması ve Yeşil Mutabakat Eylem Planı

Özet

Avrupa Yeşil Mutabakatı’na (“European Green Deal”) uyum kapsamında Ticaret Bakanlığı’nın Yeşil Mutabakat Eylem Planı’nı Temmuz 2021’de yayımlaması ve Paris İklim Anlaşması’nın TBMM tarafından onaylanarak yürürlüğe girmesi gibi gelişmeler nedeniyle Türkiye’nin iklim çalışmalarına yönelik uyum ve mevzuat politikalarını hızlandırması beklenmektedir. 

Paris İklim Anlaşması 

Paris İklim Anlaşması, taraf olan ülkelere iklim değişikliğine duyarlı olarak özellikle sanayi ve tüketim alanlarında iklim değişikliğinin azaltılması, adaptasyonu ve finansmanı konularında yükümlülükler öngörmektedir. Paris İklim Anlaşması Türkiye tarafından 2016 yılında imzalanmış fakat uzun bir süre onay süreci başlatılmamıştır. Paris İklim Anlaşması'nın onaylanmasına ilişkin kanun teklifinin TBMM tarafından kabul edilmesi ve 7 Ekim 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanmasıyla, Türkiye resmen anlaşmaya taraf olmuştur. 

Paris İklim Anlaşması’nın Resmî Gazete’de yayımlanması ile birlikte Türkiye anlaşma kapsamında bazı yükümlülükler altına girmiştir. Bunlardan başlıcaları şunlardır: 

• Küresel sıcaklık artışını, 1850-1900 yılları arasındaki "sanayi öncesi döneme" kıyasla 2 dereceyle sınırlamak, mümkünse 1,5 dereceye kadar düşürmek.
• İnsan faaliyetleriyle ortaya çıkan sera gazlarını, 2050 - 2100 yılları arasında ağaç, toprak ve okyanusların doğal yollardan sindirebileceği bir noktaya çekmek,
• Ülke çapındaki karbon salınımını kesme performansını her 5 (beş) yılda bir değerlendirerek yeni hedefler belirlemek,
• Anlaşma kapsamında öngörülen, gelişmekte olan ülkeler için iklim finansmanı opsiyonları ile iklim değişikliği mücadelesine destek olmak ve iklim değişikliği politikalarına uyumunu geliştirmek ve yenilenebilir enerjiye geçişi sağlamak,

Paris İklim Anlaşması’nın öngördüğü yükümlülükler uyarınca, Türkiye’nin gerek üretim gerekse tüketim sektörlerinde çeşitli düzenlemelere giderek iklim değişikliği konusunda seri adımlar atması beklenmektedir. 

Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakat Eylem Planı

Avrupa Birliği (“AB”) Kasım 2019’da yayımladığı Avrupa Yeşil Mutabakatı ile AB ile etkileşimi olan tüm ülkeler açısından kurulması planlanan yeşil pazar için ithalata ilişkin yeni mali ve vergisel düzenlemeler getirmiştir. Zira AB iç pazarı içerisinde yer alan yeni düzenlemeler ile temiz ve yenilenebilir kaynaklardan üretim yapılmasının da önemine değinilmiştir. 

Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyum kapsamında, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Yeşil Mutabakat Eylem Planı”  da 16 Temmuz 2021 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

Ticaret Bakanlığı Yeşil Mutabakat Eylem Planı’nda esas olarak aşağıdaki hedefler ortaya konmaktadır; 

• Yeşil finansman yoluyla yeşil yatırımı etkin kılmak,
• Güneş ve rüzgâr gücüne dayalı üretim için 2027 yılına kadar her sene 1 GW kapasite tahsis etmek,
• Daha temiz bir enerji tedarik modeli kullanmak,
• Uluslararası düzeyde rekabetçi, sürdürülebilir, verimli ve teknolojik bir tarım politikasına geçiş,
• AB’nin çevre düzenlemeleriyle uyum sağlamak.

AB’nin çevre düzenlemeleriyle ilgili olarak ise, Ticaret Bakanlığı tarafından yapılması planlanan başlıca çalışmalar aşağıdaki gibidir:

• AB tarafından hayata geçirilecek Sürdürülebilir Ürün Mevzuatı, AB Kimyasallar Mevzuatı, Eko-Tasarım ve Enerji Etiketlemesi Mevzuatlarına uyum yoluyla yeşil ve döngüsel ekonomiyi destekleyecek çerçeve mevzuat çalışmaları,
• Tüketicilerin daha yeşil ürün ve hizmetleri ayırt edebilmelerine yardımcı olmak için AB Çevre Etiketi Direktifleri dikkate alınarak Ulusal Çevre Etiket Sistemi’nin yaygınlaştırılmasına yönelik ve Çevre Etiketi ve Atık Yönetimi çalışmaları,
• Su tüketiminin fazla olduğu sektörler için mevzuat güçlendirmesi ve temiz üretim mevzuatı oluşturulması,
• Türkiye’de üretilen ürün ve hizmetlerin çevresel etkilerinin tüm aşamalarda bütüncül ve somut olarak değerlendirilmesi için Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi’ne yönelik mevzuat çalışmaları,
• Yeşil OSB’lerin ve Yeşil Endüstri Bölgelerinin hayata geçirilmesine yönelik çalışmalar.

Sonuç

Uluslararası ticaret düzeninde çok önemli bir yer kazanan iklim değişikliği ile mücadele politikalarına yönelik olarak, Türkiye nezdinde de somut adımlar atılmaya başlanmıştır. Türkiye’nin küresel tedarik zincirlerine sağladığı entegrasyonun güçlendirilmesi ve yeşil yatırımların ülkemize çekilmesi bakımından da yapılacak düzenlemeler büyük önem arz etmektedir. Bu çerçevede, üretim, tüketim ve sanayi sektörlerinde yer alan tüm paydaşların önümüzdeki süreçte harekete geçmeleri beklenmektedir.

Konu ile ilgili her türlü durum tespiti ve uyum çalışmasında yanınızda olduğumuzu hatırlatmak isteriz.