Sosyal Ağ Sağlayıcılarına İlişkin Hükümler

Özet

Sosyal medya yasası olarak adı geçen 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (Kanun) 31 Temmuz 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanmıştı. Yasanın getirdiği ek maddelerin birçoğu, yayım tarihinde yürürlüğe girerken, Sosyal Ağ Sağlayıcılarının yükümlülüklerine ilişkin düzenleme getiren hükümlerin yürürlük tarihi, 1 Ekim 2020 olarak belirlenmişti. Dolayısıyla, Sosyal Ağ Sağlayıcının Ekim ayı itibariyle, Kanunda belirtilen yükümlülüklerle uyum sürecini tamamlamış olması gerekiyor.  

Sosyal Ağ Sağlayıcı kimdir?

Sosyal Ağ Sağlayıcı, sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişileri ifade eder.

Kanun her ne kadar Sosyal Ağ Sağlayıcıları düzenlese de tüm Sosyal Ağ Sağlayıcıları bu Kanun kapsamına alınmamıştır. İstisnalar saklı kalmak kaydıyla Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcılar bu Kanun kapsamında yükümlü kılınmıştır.

Bununla beraber internet ortamında yapılan yayının sadece belirli bir kısmında sosyal etkileşim amaçlı içeriğe yer veren gerçek veya tüzel kişiler, kişisel internet siteleri, elektronik ticaret siteleri ve haber siteleri gibi sosyal etkileşim amaçlı içeriğin ikincil ve yan bir hizmet olarak sunulduğu platformlar Kanun’un kapsamı dışında bırakılmıştır.

Kanun Sosyal Ağ Sağlayıcılara ne gibi yükümlülükler getiriyor?

a) Türkiye’de temsilci bulundurma

Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcılarının tebligat, bildirim, taleplerin gereğinin yerine getirilmesi veya kişiler tarafından yapılacak başvuruların cevaplandırılması ve Kanun kapsamındaki diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlamak amacıyla yetkili en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemesi gerekmektedir.

Temsilci veya temsilciler, gerçek veya tüzel kişi olabilir. Tüzel kişi olarak belirlenen temsilci veya temsilcilerin; Türkiye’de kurulmuş ve Türk mevzuatına göre tüzel kişiliğini kazanmış olması, gerçek kişi olarak belirlenen temsilci veya temsilcilerin ise Türk vatandaşı olması zorunludur.

Bu kişinin iletişim bilgilerine kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer verilmesi ve bu kişinin kimlik ve iletişim bilgilerinin Bilgi Teknolojileri Kurumu’na (“BTK”) bildirilmesi gerekiyor. Ayrıca değişiklik yapılması halinde en geç 24 saat içinde BTK’ya bildirimde bunulması zorunludur.

b) Başvurulara 48 saat içinde cevap verilmesi

Yurt için ve yurtdışı kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcılarının 5651 Sayılı Kanun 9. madde (kişilik hakları) ve 9/A maddesi (özel hayatın gizliliği) uyarınca kişilerden gelen içerik kaldırma taleplerine en geç 48 saat içinde olumlu ya da olumsuz cevap vermesi gerekmektedir. Ayrıca Sosyal Ağ Sağlayıcı, kişiler tarafından yapılacak başvuruların kolaylıkla alınabilmesi ile başvurunun Türkçe dil seçeneği kullanılarak yapılabilmesini sağlamakla yükümlüdür.

c) 24 saatlik aksiyon süresi

Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriğin Sosyal Ağ Sağlayıcıya bildirilmesi durumunda, bildirime rağmen 24 saat içinde içeriği çıkarmayan veya erişimi engellemeyen Sosyal Ağ Sağlayıcı, doğan zararların tazmin edilmesinden sorumludur.

Bu hukuki sorumluluğun işletilmesi için içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi veya içerik sağlayıcıya dava açılması ile Sosyal Ağ Sağlayıcının Türkiye’den günlük erişiminin bir milyondan fazla olması şartı aranmaz.

d) Verilerin Türkiye’de barındırılması

Sosyal Ağ Sağlayıcı, Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

Belirtmek gerekir ki Kanun’un getirdiği bu hüküm, tartışmalı olmakla birlikte, tedbirlerin ne şekilde alınacağı veya verilerin Türkiye’ye taşınmaması halinde yaptırımın ne olacağı Kanun’da belirtilmemiştir.

e) BTK’ya Rapor Sunulması

Yurt içi veya yurt dışı kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcı, kendisine bildirilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasına ve kişilerin başvurularına ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe hazırlanmış raporları altı aylık dönemlerle BTK’ya bildirir.

Yasa uyarınca, içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi başvurularına ilişkin hazırlanacak olan 6 aylık raporların BTK'ya bildirilmesi ve kişisel verilerden arındırılmak suretiyle Sosyal Ağ Sağlayıcının web sitesinde yayınlanması zorunluluğu bulunuyor.

Sosyal Ağ Sağlayıcılarının, ilk raporu Haziran 2021'de BTK'ya bildirmesi gerekmektedir.

Kanun’da Öngörülen Yaptırımlar

a) İdari Para Cezaları

Türkiye’de temsilci bulundurma yükümlülüğüne uymayan Sosyal Ağ Sağlayıcılarına BTK’nın bildiriminden itibaren uygulanabilecek idari para cezaları aşağıdaki şekildedir:

• Otuz gün içinde Türkiye’de temsilci bulundurma yükümlülüğü yerine getirilmez ise on milyon TL,
• İlk idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde yükümlülük hala yerine getirilmez ise ilk ceza üzerine otuz milyon TL daha,
• Raporlama yükümlülüğünü yerine getirilmemesi halinde on milyon TL,
• Kişiler tarafından yapılan başvuruların cevaplandırılması yükümlülüğünü yerine getirmeyen Sosyal Ağ Sağlayıcıya beş milyon TL.

İdari para cezasını gerektiren ihlallerin bir yıl içinde her bir tekrarında cezalar bir kat artırılarak uygulanır.

b) Reklam Yasağı

Temsilci belirleme yükümlülüğün yerine getirilmemesi sebebiyle ikinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde Başkan tarafından Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili Sosyal Ağ Sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanır, bu kapsamda yeni sözleşme kurulamaz ve buna ilişkin para transferi yapılamaz.

c) İnternet Bant Genişliğinin Daraltılması

Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren üç ay içinde temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde BTK Başkanı, Sosyal Ağ Sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvuruda bulunabilir. Başvurunun kabulü halinde:

• İlk aşamada yüzde 50 oranında,
• Kararın uygulanmasından itibaren 30 gün içinde söz konusu yükümlülüğün hala yerine getirilmemesi halinde Başkan bu sefer yüzde 90 oranına kadar daraltılmasına ilişkin başvuruda bulunabilir. Hâkim yüzde 50’den düşük olmamak kaydıyla, sunulan hizmetin niteliğini de dikkate alarak bir oran belirleyebilir.

Hâkim tarafından verilen kararlar erişim sağlayıcılara bildirilmek üzere BTK’ya gönderilir. Kararların gereği, bildirimden itibaren derhâl ve en geç dört saat içinde erişim sağlayıcıları tarafından yerine getirilir. Bu kararlara karşı itiraz yolu açıktır.

Erişim sağlayıcılar için 24 saatlik aksiyon süresi

İdarî tedbir olarak verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmemesi halinde, yer ve erişim sağlayıcısına, on bin TL’den 100 bin TL’ye kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezasının verildiği andan itibaren 24 saat içinde erişim sağlayıcı tarafından kararın yerine getirilmemesi halinde BTK tarafından yetkilendirmenin iptaline karar verilebilir.

Temsilci Belirlenmesine İlişkin Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi

Temsilci belirlenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesi hâlinde; verilen idari para cezalarının dörtte biri tahsil edilir, reklam yasağı kaldırılır ve hâkim kararları kendiliğinden hükümsüz kalır. İnternet trafiği bant genişliğine yapılan müdahalenin sona erdirilmesi için erişim sağlayıcılara BTK tarafından bildirim yapılır.

Sonuç

Gündeme sosyal medya yasası olarak da yansıyan Kanun ile, 5651 Sayılı Kanun’a getirilen değişiklikler kapsamında Sosyal Ağ Sağlayıcıları ve yükümlülükleri düzenlenmiş oldu. Sosyal Ağ Sağlayıcılarına ve erişim sağlayıcılara yeni yükümlülükler getirildi. İhlal veya suç söz konusu olması halinde işlem güvenliğine ilişkin önlemler alınırken başvurulabilecek Türkiye’de bulunan bir temsilci atama zorunluluğu getirildi. Adli makamlarca ilgili içerik özelinde içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi kararı verilmesi imkânı sağlandı.

Getirilen yeni düzenlemeler ile getirilen süre sınırı bulunan yükümlülükler bakımından, tüm Sosyal Ağ Sağlayıcılarının:

1) Kişilerden gelen içerik kaldırma taleplerine cevap vermek için gerekli çalışmaları yürürlük tarihinden itibaren 3 ay içinde tamamlamaları,

2) İlk 6 aylık raporlarını 2021 yılı Haziran ayına kadar BTK’ya sunması ve internet sitesinde yayımlamaları,

3) Yurt dışı kaynaklı Sosyal Ağ Sağlayıcılarının ayrıca yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2020 tarihinden itibaren Türkiye’de bir temsilci atamaları ve/veya BTK’dan konuya ilişkin gelebilecek olası bir bildirimi takiben 30 gün içinde bir temsilci belirlemek için gerekli adımları atmaları gerekmektedir