TCMB’den Döviz Pozisyon Raporlaması Şartı

Kapsam

Konuya ilişkin özet açıklamalarımız aşağıda yer almaktadır:

• Kimlerin söz konusu bildirim yükümlülüğüne tabi olduğu belirtildi

Söz konusu Talimat çerçevesinde 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda tanımlanan banka ve finansal kuruluşlar hariç olmak üzere, yurt içinde faaliyet gösteren bankalardan kullandığı hem Türk Lirası hem de yabancı para nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 5 milyon TL ve üzerinde olan özel hukuk tüzel kişileri, büyükşehir belediyeleri ve belediyeler ile bunların bağlı işletme ve idareleri ile sermayelerinin yarısından fazlasına tek başına veya birlikte sahip oldukları iktisadi teşebbüsleri, kamu iktisadi teşebbüsleri ve yükseköğretim kurumları niteliğine haiz tüzel kişiler ilgili Rapor’u dolduracak ve her ayın ilk 10 iş günü içerisinde bunu TCMB’ye bildirecektir. Sıkça Sorulan Sorular dokümanında serbest bölgelerde faaliyet gösteren tüzel kişilerin de söz konusu bildirim yükümlülüğüne tabi olacağı belirtilmektedir.

Ancak, toplam kredi bakiyesinin 5 milyon TL altına düştüğü aylarda söz konusu bildirimin yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Ayrıca, yurtdışındaki bankalardan kullanılan krediler bildirim yükümlülüğü kapsamında dikkate alınmayacaktır.

• 15 milyon ABD doları ve üzerinde yabancı para nakdi kredi bakiyesi bulunması sebebiyle halihazırda TCMB’ye bildirimde bulunan kişilerin de söz konusu Rapor’u doldurarak TCMB’ye iletmesi gerektiği belirtildi

Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında yurt içinden ve/veya yurt dışından sağladığı döviz cinsinden ya da dövize endeksli kredi tutarı 15 milyon ABD dolarının üzerinde olan kişiler Sistemik Risk Veri Takip Sistemi üzerinden aylık düzenli raporlama yapmakta olup Sıkça Sorulan Sorular dokümanında, söz konusu bildirimi yapan kişilerin ayrıca ilgili döviz pozisyon raporunu da doldurmaları ve buna ilişkin bildirimde bulunmaları gerektiği belirtildi.

• Leasing ve faktöring kredilerinin de bildirim yükümlülüğü kapsamında dikkate alınması gerektiği belirtildi

Sıkça Sorulan Sorular dokümanında belirtildiği üzere, bankalardan alınan leasing ve faktöring kredilerinin de bildirim yükümlülüğü kapsamında dikkate alınması gerekmektedir. Ancak söz konusu dokümanda banka dışı finansal borçların bildirim yükümlülüğü kapsamında dikkate alınmasının gerekmediği belirtildiğinden banka dışı finansal kuruluşlardan (örn: finansal kiralama kuruluşları, faktoring kuruluşları) temin edilen leasing ve faktöring kredilerinin bildirim yükümlülüğü kapsamına dahil olmadığı anlaşılmaktadır.

• Faiz tahakkuklarının dikkate alınmayacağı belirtildi

Sıkça Sorulan Sorular dokümanında firmaların raporlama yükümlülüğü olup olmadığının belirlenmesinde sadece kredi anapara tutarlarının esas alınacağı, faiz tahakkuklarının ise dikkate alınmayacağı belirtildi.

• Bildirim yükümlülüğünün belirlenmesinde ilişkili kuruluşlara olan borçlar ve banka dışı finansal kuruluşlara olan borçların dikkate alınmayacağı belirtildi

Sıkça Sorulan Sorular dokümanında bildirim yükümlülüğü belirlenirken sadece bankalardan temin edilen veya bu kuruluşların teminine aracılık ettiği ya da garanti verdiği kredilerin dikkate alınacağı belirtildi. Böylece yükümlülüğün belirlenmesinde ilişkili kuruluşlara ve banka dışı finansal kuruluşlara olan borçların dikkate alınmayacağı netleşmiş oldu.

• Tüm tutarların, yabancı para cinsinden hesap bakiyelerinin Türk Lirası cinsinden karşılığı olarak raporlanacağı belirtildi

Sıkça Sorulan Sorular dokümanında belirtildiği üzere, Rapor doldurulurken, ABD doları, Euro ve diğer yabancı paralar, raporlama tarihi itibarıyla geçerli olan ve TCMB tarafından yayımlanan döviz alış kurları kullanılarak Türk Lirasına çevrilecek ve toplanarak ilgili alanlara yazılacaktır.

• Raporlama yapılırken ay sonundaki mevcut döviz pozisyonu ve sonraki üç aya ilişkin dönemin dikkate alınacağı belirtildi

Sıkça Sorulan Sorular dokümanında raporlama yükümlülüğünün doğduğu ayın sonundaki mevcut döviz pozisyonu ve bu tarihten sonraki üç aya ilişkin yabancı para varlık ve yükümlülük oluşumu dikkate alınarak raporlama yapılması gerektiği belirtildi. Ayrıca tüm vadelere ilişkin pozisyon durumunun da bilgi amaçlı olarak doldurulacağının altı çizildi.

• İlk raporlamanın Mart 2023 için yapılacağı belirtildi

İlgili Talimat ile, Mart ayı sonu itibarıyla kredi riskinin belirtilen sınırı aşması durumunda ilgili şartları sağlar hale gelen tüzel kişilerin Nisan ayının ilk 10 iş günü içinde raporlama işlemlerini tamamlamaları gerektiği belirtildi. Takip eden aylarda da kredi/finansman bakiyesinin raporlama sınırının üzerinde olması durumunda, ilgili aya ilişkin raporlamanın takip eden ayın ilk 10 iş günü içinde yapılacağı ifade edildi.

• Bildirimi ilgili tüzel kişi adına kimlerin yapabileceği belirtildi

Sıkça Sorulan Sorular dokümanında belirtildiği üzere, söz konusu bildirimler T.C. Ticaret Bakanlığı Merkezi Sicil Kayıt Sistemi’nde (“MERSİS”) kayıtlı firma yetkilileri ve/veya MERSİS’te kayıtlı firma yetkililerince sistemde tanımlanan diğer kullanıcılar tarafından yapılabilecektir.

• Bildirimin gerektiği gibi yapılmaması halinde yaptırım uygulanacağı belirtildi

Sıkça Sorulan Sorular dokümanında Rapor’un zamanında ve doğru bildiriminden bildirim yükümlüsü tüzel kişiliğin sorumlu olduğu belirtildi. Bildirimlerin eksik, yanlış veya usule uygun olmayan bir şekilde yapılması halinde ise bildirim yükümlüsü tüzel kişilerin görevli ve ilgilileri hakkında bin günden iki bin güne kadar adli para cezasına hükmolunacağı ifade edildi.

Bununla birlikte, bildirim yükümlüsü tüzel kişinin toplam kredi bakiyesi 5 milyon TL ve üzerinde olduğu takdirde bankaların bu durumu ilgili tüzel kişiye tebliğ ederek Rapor’u doldurmaya yönlendirme yükümlülüğü bulunmaktadır. Sıkça Sorulan Sorular dokümanında söz konusu tebliğ sorumluluğunun öncelikle risk ağırlığının en yüksek olduğu bankada olduğu belirtilmektedir.

Ayrıca, ihtiyaç duyulması halinde TCMB tarafından yükümlüler nezdinde denetim yapılabileceğini de belirtmek isteriz.