14 Eylül Tarihli Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararı

Karar’ın konusu, mahkeme kararına dayanarak hüküm süresi içinde kanun yollarına başvuru hakkını kullanmış olan kişilere karşılık hakim tarafından değiştirilemeyen kesin süreleri düzenleyen kanun hükümleri çerçevesinde başvuruların kabul edilip edilmeyeceğidir.

İlk derece mahkemeleri veya istinaf mahkemesinin kararlarına karşı kanun yollarına başvuru süreleri hukukumuzda kanun hükümleri ile düzenlenmiştir. Kanun hükümleri ile düzenlenmiş mevcut sürelere uygun şekilde yapılmayan başvurular için başvurunun reddi ve ilgili mahkeme kararının kesinleşmesi şeklinde geri dönülemez neticeler söz konusudur. Ancak mevcut uygulamada, mahkemelerce verilen hükümde kanun yoluna başvuru süreleri açısından sehven hatalı kararlar verilebilmektedir.

Söz konusu başvurunun incelenemeyeceğini savunan Yargıtay Hukuk Daireleri’ne göre:

• Kanun yolu sürelerinin kesin ve hak düşürücü niteliği,
• Kesin sürenin hakim tarafından re’sen gözetilmesi gerektiği,
• Kanuni istisnalar haricinde, hakimin kanundaki süreleri değiştiremeyeceği,
• Başvurunun kabul edilmesi halinde, bu durumun karşı taraf yararına oluşan usule ilişkin kazanılmış hakkın ihlaline yol açacağı ve eşitlik hakkına aykırı olacağı ileri sürülmüştür.

Buna karşılık, başvurunun incelenmesi gerektiği görüşündeki Yargıtay Hukuk Daireleri:

• Mahkeme kararında başvurulacak kanun yolu ve süresinin doğru şekilde gösterilmesinin zorunlu olduğu,
• Başvurunun reddedilmesi halinde adil yargılama hakkı kapsamında mahkemeye erişim hakkının kısıtlanmasına yol açacağı,
• Mahkemeye erişim hakkı sınırlandırılabilecek olsa dahi sınırlandırmanın hakkın özüne zarar verecek şekilde uygulanmaması gerektiği,
• Konu hakkında Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvurulara ilişkin verilen kararlar ışığında, hatalı bildirilen süre içerisinde yapılan kanun yolu başvurusunun, başvuran tarafın hak kaybına yol açacak şekilde aleyhine yorumlanmaması ve esas incelemesine geçilmesi gerektiğini vurgulamıştır.

Sonuç olarak; mahkeme kararına güvenerek kararda gösterilen süre içerisinde kanun yoluna başvuran tarafın hak kaybına uğraması, kişilerin Anayasa çerçevesinde korunan hak arama özgürlüğüne aykırıdır. Buna göre, hukuk davalarında hükümde kanun yolu süresinin hatalı gösterilmesi halinde hatalı gösterilen kanun yolu süresi içerisinde yapılan kanun yolu başvurusunun incelenmesi gerektiğine oy çokluğu ile karar verilmiştir.

Belirtmek gerekir ki, Karar kapsamında inceleme konusu olmamakla birlikte, kanuni düzenlemeler uyarınca kesin olan ya da kanun yolu kapalı tutulan bir karar hakkında mahkemelerce yanılgı sonucu kanun yolunun açık olduğu hükme konu olsa dahi, yukarıda açıklanmış gerekçeler ışığında kanun yolu incelemesi yapılamayacağı ve bu yönde bir kanun yolu incelemesi hakkı tanınmasının söz konusu olamayacağı Karar metninde açıkça belirtilmiştir.

İlgili karar metnine ulaşmak için tıklayınız.