Özet
Anayasa Mahkemesi taraflardan birinin arabuluculuk toplantısına katılmaması halinde bu tarafın davada kısmen veya tamamen haklı çıkması halinde bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacağına ve vekalet ücretine hak kazanamayacağına ilişkin düzenlemeyi iptal etmiştir.
18 Nisan 2024 tarihli ve 32521 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Anayasa Mahkemesi’nin 14/03/2024 tarihli ve E.2023/160, K.2024/77 sayılı kararı ile 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun “dava şartı olarak arabuluculuk” başlıklı 18 (A) maddesinin 11 numaralı fıkrasının “…bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretine hükmedilmez.” bölümü iptal edilmiştir
Başvuru konusu olay karşı tarafın katılmadığı arabuluculuk toplantısı sonrası anlaşamama tutanağı düzenlenmesi akabinde açılan itirazın iptali davasında itiraz konusu kuralların Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varan mahkemenin söz konusu hükümlerin iptali için başvurmasına istinaden Anayasa Mahkemesi huzuruna gelmiştir.
Uyuşmazlığa konu dava dilekçesinde özetle; taraflardan birinin uyuşmazlığın mahkeme huzurunda görülmesini istemesi dolayısıyla arabuluculuk çağrısına katılmayarak arabuluculuk yolunu zımnen reddetmesi halinde bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacağı ayrıca bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmeyeceği hükümlerinin davanın mahkemede görülmesini isteme hakkına orantısız sınırlama getirdiği ve Anayasa’nın 13. ve 36. maddelerine aykırı olduğu iddia edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi yapmış olduğu değerlendirme neticesinde:
- İtiraz konusu hükümlerin dava sonucunda haklı çıkan tarafın bu dava yönünden karşı taraftan alınması gereken yargılama gideri ve vekalet ücretinden yoksun bırakılmasını öngörmek suretiyle mülkiyet ve mahkemeye erişim haklarına sınırlama getirdiğine,
- Yargılamada tamamen haklı çıkan, diğer bir ifadeyle aslında bütünüyle haksız bir sürece maruz kaldığı yargılamanın sonucunda anlaşılan tarafın özel durumu da gözetilmeden, mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmayan tarafın yargılama giderlerinden tümüyle sorumlu tutulmasının ve vekalet ücretinin tamamından yoksun bırakılmasının kişilere aşırı bir külfet yüklediği, kamu yararı ile mülkiyet hakkı ve mahkemeye erişim hakları arasında gözetilmesi gereken adil dengeyi kişi aleyhine bozduğu ve bu itibarla orantısız bir sınırlamaya neden olduğu,
sonucuna ulaşılmıştır. Tüm bu açıklamalar kapsamında Anayasa Mahkemesi söz konusu hükümlerin Anayasa’nın 13., 35. ve 36. Maddelerine aykırı olduğuna ve iptalleri gerektiğine hükmetmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin söz konusu kararı uyarınca iptal hükümleri dolayısıyla doğacak hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edecek nitelikte görüldüğünden kararın uygulanmasına Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren dokuz ay sonra başlanacaktır. Bu kapsamda söz konusu hükümler 18.01.2025 tarihi itibariyle iptal edilmiş olacaktır.
İlgili karara aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz:
Anayasa Mahkemesi’nin 14/03/2024 tarihli ve E.2023/160, K.2024/77 sayılı kararı
