Bağlayıcı Tarife Bilgisi Süresi ve Eşyanın Tarifesi

Gümrük tarifesi, dış ekonomi ve ticaret politikasının en temel ve en çok uygulanan araçlarından biri olup uluslararası ticarete konu olan bütün mallara uygulanan vergileri belirleyen listeleri de kapsayan geniş kapsamlı bir tanımdır. Ticarette şeffaflığın sağlanmasının en etkin yolu korumaların tarifeler yoluyla yapılmasıdır.

Uluslararası boyutta ithalat vergilerini azaltmak, uluslararası ticaretin önündeki tüm engelleri kaldırmak ve ticarette ayırımcı uygulamalara son vermek amacıyla ülkeler arasında imzalanan Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Anlaşması “GATT”, tarife dışı engellerin bazı istisnalar dışında tümüyle yasaklanmasını, tarifelerin de giderek azaltılmasını öngörmektedir. 1951 yılında İngiltere’de yapılan müzakerelerde, birçok ülke ile beraber Türkiye’nin de GATT’a katılması görüşülmüştür ve Türkiye anlaşmayı 1953 yılında imzalamıştır.

Türk Gümrük mevzuatında ise her bir eşya özelinde belirlenmiş bir Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (“GTİP”) numarası mevcuttur. GTİP numaralarının belirlenme amacı; her eşya özelinde uygulanması gereken gümrük kurallarının belirlenmesidir.

Eşyaların GTİP numaraları kapsamında tabi olacağı vergilerin, izin ve kontrollerin belirlendiği dikkate alındığında, numaranın doğru tespiti çok büyük önem arz eder. Ancak, günümüzde teknolojinin de gelişmesiyle birlikte bol miktarda spesifik eşya ile karşılaşılmakta ve bu tip eşyaların GTİP  tespiti bakımından Tarife Cetveli ve Gümrük İzahnamesi oldukça yetersiz kalmaktadır.

Eşyanın gümrük işlemleri sırasında ithalatçılar tarafından ithal eşyasına ilişkin GTİP numarasının doğru belirlenmesi ve beyan edilmesi kritik bir husustur. Beyan edilen GTİP ile eşyanın olması gereken GTİP numarasının farklılık gösterdiği durumlarda, yanlış GTİP beyanından oluşabilecek vergi farkları, vergi kaybına ilişkin ceza ile birlikte ithalatçıdan istenebilecektir.

Eşyanın, olması gereken GTİP numarası beyan edilen GTİP numarasından; farklı lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi ise, ithalatçının beyanı, ithal eşyasının ilgili belge ve dokümanlara tabi olduğu halde tabi değilmiş gibi göstermesi olarak yorumlanabilecek ve ceza sonucu doğurabilecektir.

Gümrük Kanunu’nun ilgili hükümleri çerçevesinde, kişiler gümrük idarelerinden gümrük mevzuatının uygulanması hakkında bilgi talep edebilirler. Kişilerin yazılı talebi üzerine Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilen gümrük idaresi tarafından bağlayıcı tarife bilgisi (“BTB”) verilebilmesi de mümkündür.

BTB, eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde sınıflandırılmasına ilişkin, tıpkı vergi otoriteleri tarafından verilen muktezalar gibi idari bir karardır. BTB, gümrük idarelerini hak sahibine karşı sadece eşyanın tarife pozisyonu konusunda ve yalnızca bilginin verildiği tarihten sonra tamamlanacak gümrük işlemlerine konu eşya için bağlayıcı niteliktedir. Hak sahibi; Bağlayıcı Tarife Bilgisinin adına düzenlendiği kişiyi ifade etmektedir. Bu nedenle başka firma adına alınmış bir BTB sadece o firmayı hukuki olarak bağlar ve BTB, veriliş tarihinden itibaren 6 yıl geçerlidir.

Bazı durumlarda BTB geçerliliğini yitirebilir veya iptal edilebilir. Talep eden tarafından verilen yanlış ve eksik bilgiye dayanan BTB iptal edilir. İptal, iptal kararının verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder. BTB’nin; Gümrük Tarife Cetvelinde değişiklik yapılması ve verilen bilginin söz konusu değişiklikle getirilen hükümlere uymaması, uymakla yükümlü bulunan nomanklatür, izahname ve tarife pozisyonlarına ilişkin kararlardaki değişikliklere uymaması, ve BTB'nin iptal edildiğinin veya değiştirildiğinin bilgi verilen kişiye tebliğ edilmesi durumlarında BTB geçerliliğini yitirir.