Demuraj Faturaları

İthalatta satıcının veya alıcının ticari işleme konu eşyanın taşınmasını üstelenmesi mümkün olabilmektedir. Eşyanın taşınmasına ilişkin olarak izlenecek güzergah, taşıma ücreti, taşıma süresi ve kusurlardan doğabilecek cezai şartlar ise akdedilen taşıma sözleşmesi kapsamında belirtilmektedir.

Demuraj; taşıtanın, eşyasının başkalarının eşyası ile karışmasını önlemek, bekleme nedeniyle eşyanın yerine geç ulaşması olasılığı nedeniyle uğranılacak zararı ortadan kaldırmak gibi saiklerle eşyanın taşınmasına ilişkin ücret yanında boş kalan yer için yaptığı ödemenin (ölü navlunun) gümrük kıymetine; varış limanında boşaltma işlemlerinin belirlenen süreler içerisinde tamamlanamaması halinde sözleşme uyarınca gemilerin fazladan beklemesi nedeniyle taşıyana ödenen ücret olarak tanımlanmaktadır.

Demuraj tutarı sözleşme kapsamında belirlenip eşyayı taşıtan tarafından eşyayı taşıyana ödenir. Söz konusu ödeme demuraj ödemesi olarak nitelendirilirken, ödeme yapan taraf için ise bu ödemeden kaynaklı demuraj gideri oluşmaktadır.

Gümrük ve vergi mevzuatlarındaki düzenlemeler aşağıdaki gibidir:

• 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 27/1-e maddesinde;

“1. 24 üncü madde hükümlerine göre gümrük kıymeti belirlenirken, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına aşağıdaki ilaveler yapılır:

… e) İthal eşyası için Türkiye’deki giriş liman veya yerine kadar yapılan nakliye ve sigorta giderler …”

• 3065 sayılı KDV Kanunu’nun;

Madde 10/ı “ithalatta, Gümrük Kanunu’na göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili ile vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş olacaktır.”

Madde 21 “İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen unsurların toplamıdır:

a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,

b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,

c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler.”

Madde 47 “İthal sırasında alınan Katma Değer Vergisi gümrük makbuzunda ayrıca gösterilir.”

Yukarıda detaylarına yer verilen düzenlemeler ışığında, söz konusu sürece ilişkin kontrol edilmesi gereken hususlar aşağıda özetlenmiştir.

• Eşyanın kıymet bedeline demuraj gideri de ilave edilmelidir.
• Gümrük beyannamesinin tescil tarihe kadar yapılan giderler verginin matrahı hesaplanırken dikkate alınmalıdır.
• Yükleme limanında oluşan demuraj giderlerinin ithal eşyasına ait beyannamenin "yurtdışı gider" kalemi altında gümrük kıymetine ilave edilmesi gerekmekte olup, dolayısıyla KDV matrahına da dahil edilmiş olması gerekmektedir.
• Türkiye limanında oluşan demuraj giderleri;
  • Türkiye limanlarında ortaya çıkan demuraj ödemelerinin serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihine kadar olan kısmının gümrük beyannamesi üzerinde KDV matrahına dahil edilmesi gerekmektedir.
  • Serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden sonra ortaya çıkan demuraj ödemeleri gümrük beyannamesi üzerinde KDV matrahına dahil edilmemelidir.
• Alınan hizmete ilişkin fatura tarihinin gümrük beyannamesinin tescil tarihinden sonraki bir tarih olması halinde dahi gümrük işlemlerine konu eşya için beyannamenin tescil tarihine kadar yapılan ödemelerin (ardiye, antrepo, tahmil, tahliye, demuraj vb.) belgelendirilerek ithalatta KDV matrahına dahil edilmesi gerekmektedir.