Kripto Varlık Düzenlemeleri Yürürlüğe Girdi

Kripto varlık sektörü paydaşlarınca uzun bir zamandır beklenilmekte olan düzenlemeleri içeren 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (“Kanun”) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 02.07.2024 tarih ve 32590 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kanun’da yapılan bazı önemli değişiklikler aşağıda özetlenmektedir.

Kanun’a kripto varlıkların tanımı eklendi

• Kanun’a cüzdan, kripto varlık, Platform, kripto varlık hizmet sağlayıcı, kripto varlık saklama hizmeti tanımları eklendi. Bu kapsamda, kripto varlıklar, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar olarak tanımlandı. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ise Platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşlarını ve Kanun’a dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımı dahil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş diğer kuruluşları ifade edecek şekilde tanımlandı. Platformlar da kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin bir veya daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşları ifade edecek şekilde tanımlandı.

Platformlar da dahil olmak üzere kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kuruluş ve faaliyet izni alması gerektiği düzenlendi

• Platformların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (“SPK”) izin alınması gerektiği düzenlendi. Söz konusu düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenler, bir ay içinde SPK tarafından belirlenecek belgelerle SPK’ya başvuruda bulunarak, çıkarılacak ikincil düzenlemelerde öngörülecek şartları sağlayarak faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacakları veya müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan üç ay içerisinde tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine dair bir beyan sunmak zorunda oldukları düzenlendi.
• Düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarih sonrasında faaliyete başlamak isteyenlerin ise faaliyetlerine başlamadan önce SPK’ya başvuruda bulunarak ikincil düzenlemelerde öngörülecek şartları sağlayarak faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacaklarını beyan etmeleri gerektiği düzenlendi.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcıların pay devirlerinde de SPK’dan izin alınması gerektiği düzenlendi.

Yurt dışında yerleşik Platformlar tarafından Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyette bulunulması izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı olarak değerlendirildi

• Yurt dışında yerleşik Platformlar tarafından Türkiye’de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, sunulan kripto varlık hizmetlerine ilişkin olarak doğrudan ve/veya Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması durumlarından herhangi birinin varlığı halinde faaliyetlerin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğu kabul edileceği düzenlendi. Yurt dışında yerleşik Platform’ların, Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyetlerini düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden 3 ay içerisinde sonlandırması gerekeceği düzenlendi.

Platformların ilk satış ya da dağıtımı yapılacak kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturması gerekmektedir

• Platformlarca kendi nezdlerinde işlem görecek ve/veya ilk satış ya da dağıtımı yapılacak kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturulması zorunlu olup, bu konuda SPK tarafından ilke ve esaslar düzenlenecektir. Bununla birlikte bir kripto varlığın Platformlarca listelenmiş olması bunların kamuca tekeffülü anlamına gelmemektedir.

Kripto varlıklarını kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmeyenler için kripto varlıklar yetkili banka veya kuruluşlar tarafından saklanacak

• Platformların müşterilerine ait kripto varlıkların müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulması esas olmakla birlikte müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmetini, SPK tarafından yapılacak düzenleme uyarınca yetkilendirilmiş ve Bankacılık Düzenleme ve Denetme Kurulu tarafından uygun görülen bankalar veya SPK tarafından kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş diğer kuruluşların verebileceği düzenlendi.
• Ayrıca, müşterilere ait nakitlerin bankalarda tutulması esastır.

Sermaye piyasası araçlarının hizmet sağlayıcılar tarafından sunulan elektronik ortam nezdinde kayden izlenmesine olanak tanındı

• SPK, sermaye piyasası araçlarının kayden ihraç edilerek Merkezi Kayıt Kuruluşu (“MKK”) tarafından izlenmesi yerine, kripto varlık olarak ihracına ve bunların oluşturulup saklandıkları hizmet sağlayıcılar tarafından sunulan elektronik ortam nezdinde kayden izlenmesine ilişkin esaslar belirleyebileceği düzenlendi. Sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihracı hâlinde; hakların izlenmesi, üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesi ve devredilmesinde, bunların oluşturulup saklandıkları elektronik ortamdaki kayıtların esas alınacaktır. SPK, bu elektronik ortamdaki kayıtlarla MKK sistemi arasında entegrasyon sağlanmasını zorunlu tutabilecektir.

Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ve mensuplarının sorumluluğu düzenlendi

• SPK, kripto varlık hizmet sağlayıcıların faaliyetlerinden kaynaklanan nakit ödeme ve kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getiremediği veya kısa sürede yerine getiremeyeceği ya da bunlardan bağımsız olarak mali yapılarının ciddi surette zayıflamakta olduğu ya da mali durumunun taahhütlerini karşılayamayacak kadar zayıflamış olduğunun tespiti hâlinde üç ayı geçmemek üzere verilecek uygun süre içinde mali yapılarının güçlendirilmesini istemeye ya da herhangi bir süre vermeksizin doğrudan kripto varlık hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini geçici olarak durdurmaya, faaliyet yetkilerini kaldırmaya, sorumluluğu tespit edilen yöneticilerin ve çalışanların imza yetkilerini sınırlamaya veya kaldırmaya yetkili kılınmıştır.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının hukuka aykırı faaliyetleri ile nakit ödeme ve/veya kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getirememesinden kaynaklanan zararlardan kripto varlık hizmet sağlayıcıları sorumlu tutulmuştur. Zararın kripto varlık hizmet sağlayıcılarından tazmin edilememesi veya edilemeyeceğinin açıkça belli olması hâlinde kripto varlık hizmet sağlayıcı mensupları kusurlarına ve durumun gereklerine göre zararlar kendilerine yükletilebildiği ölçüde sorumlu tutulmuştur.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, bilişim sistemlerinin işletilmesi, her türlü siber saldırı, bilgi güvenliği ihlalleri gibi fiillerden veya personelin her türlü davranışından kaynaklanan kripto varlık kayıplarından 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan “tehlike sorumluluğu” kapsamında sorumlu tutulmuştur. Kayıpların kripto varlık hizmet sağlayıcılarından tazmin edilememesi veya edilemeyeceğinin açıkça belli olması hâlinde kripto varlık hizmet sağlayıcı mensupları kusurlarına ve durumun gereklerine göre kayıplar kendilerine yükletilebildiği ölçüde sorumlu tutulmuştur.
• Hizmet sağlayıcıların kusuru olmaksızın sunulan hizmetlerde yaşanan kesintilerden kaynaklanan, geçici bir süre emir iletilememesi ya da işlem/transfer yapılamaması hâlleri ve benzeri hâllerde ortaya çıkan zararlar ise düzenleme kapsamında değerlendirilmeyecektir.
• Kripto varlık hizmet sağlayıcı görevi nedeniyle kendisine tevdi edilmiş olan veya koruma, saklama ve gözetimiyle yükümlü olduğu para veya para yerine geçen evrak veya senetleri, diğer malları veya kripto varlıkları kendisinin ya da başkasının zimmetine geçiren kripto varlık hizmet sağlayıcı yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer mensupları, sekiz yıldan on dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacakları gibi kripto varlık hizmet sağlayıcının zararını tazmine de mahkûm edileceği düzenlenmiştir.

Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya sınırlandıran sözleşme şartlarının durumu düzenlendi

• Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya sınırlandıran her türlü sözleşme şartının geçersiz olduğu düzenlendi.

Bankalar nezdinde saklanan kripto varlıklar ile müşterilere ait nakitlerin sigortalanma hususu düzenlendi

• Bankalar nezdinde saklanan kripto varlıklar ile müşterilere ait nakitlerin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından sigorta edilmeyeceği düzenlendi.

Her yıl Platformların bir önceki yıl faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin %1’inin SPK’ya, %1’inin TÜBİTAK bütçesine gelir olarak kaydedileceği düzenlendi

• Her yıl Platformların bir önceki yıl faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin %1’inin SPK’ya,

%1’inin de blokzincir ve ilgili bilişim teknolojilerinin geliştirilmesinde kullanılmak üzere TÜBİTAK bütçesine ilgili yılın mayıs ayı sonuna kadar ödenerek gelir olarak kaydedileceği düzenlendi.